Vernieuwende forensische ontwikkelingen tijdens Studiemiddag in Deventer
Hoe maak je seksualiteit bespreekbaar bij patiënten met een lichte verstandelijke beperking (LVB)? Hoe werkt bokspsychotherapie als interventie? Hoe wordt de mate van toerekenbaarheid gewogen in een Pro Justitia rapportage? Hoe voorkom je dat je trauma mist als onderliggende factor? Maar ook: hoe behouden we ondanks de hoge druk onze veerkracht als professionals en onze behandelvisie overeind? Er is veel geleerd en besproken tijdens de studiemiddag forensische zorg op 6 februari bij Transfore in Deventer.
“Hela hola. Houd er de moed maar in”, zo leidde Elly van Laarhoven (bestuurslid NIP) het gesprek in over veerkracht van professionals in het forensische veld. “Hoe gaan we om met de golf van kritiek, de incidenten, de kwaliteit van zorg bij personeelskrapte en werkdruk? Hoe zorgen we ervoor dat we ook op feestjes met trots blijven vertellen over ons werk?”, vroeg ze aan Sandrine Mikkers, clustermanager patiëntenzorg LFPZ bij FPC Pompestichting na haar plenaire lezing over haar werk. “Door te geloven in wat je doet, te geloven in je visie en voor de patiënt blijven staan en anderzijds door medewerkers regie te geven, te scholen en veel kilometers te laten maken zodat zij ook onder druk authentiek kunnen reageren”, antwoordde zij op deze vraag.
Beeldende levenslijn
Na de pauze volgden de deelnemers 6 workshops in 2 ronden. Tijdens de workshop “Beeldende levenslijn” werd een levensverhaal geschreven en getekend. “Het cognitieve en het ervaringsgerichte sluiten goed op elkaar aan, daarmee is het een meerwaarde om het samen in de behandeling aan te bieden”, is de ervaring van Natasja Verheij, beeldend therapeut bij Transfore. “De emotie, de belastende gebeurtenis krijg je sneller in beeld dan in een verhaal”, vult Britta Kerkering aan. Door de levenslijn te verbeelden komen er meer herinneringen naar voren die een completer beeld geven en welke invloeden deze hebben gehad op het delict. Door de verbeelde gebeurtenissen kan er ook gerichter aandacht besteed worden aan mogelijke pijnpunten c.q. trauma’s die niet goed verwerkt zijn of mogelijk van invloed zijn geweest op het delict.
Klachtenvrij functioneren
De belangrijkste boodschap van Arjan Muller en Ragna Plomp tijdens hun workshop over Constructionele gedragstherapie voor mensen met LVB, is dat we ons niet moeten richten op de klacht, maar op het klachtenvrij functioneren binnen de context. Dat geldt ook voor mensen met LVB. Constructionele gedragstherapie is ooit ontwikkeld binnen de GGZ. “In 2021 zijn we dit experimenteel gaan toepassen op mensen met een LVB. Dat sluit goed aan. Arjan: “We passen de taal aan, we gaan wat vertragen, werken met visualisatie en oefenen meer. We gaan uit van wie jij bent als mens en waar jouw klachtenvrije functioneren eigenlijk het beste in naar voren komt.”
Snelkookpan
Susan Boogaard-Klinkien pleitte samen met haar collega ervoor om intensieve traumabehandeling een kans te geven en wees op het feit dat onderliggend PTSS vaak gemist wordt door de focus op responsiviteit. “We zijn heel erg gericht op risico denken en daarmee missen we soms PTSS. Uit de literatuur blijkt dat 75% van onze forensische patiënten eigenlijk belast is met een PTSS. Dus het is er heel veel, maar we missen nog heel veel. Wij merken veel positieve effecten bij intensieve traumabehandeling, dus in een korte tijd van 2 weken. Hierbij combineren wij in een soort snelkookpan alle ingrediënten van traumabehandeling. Geef het dus zeker een kans.”
Wat is de uitspraak?
Judith Yntema, GZ-Psycholoog (ForLight) gaf beide ronden een workshop. In de workshop pro Justitia (PJ)-rapportage heeft ze de essentie uitgelegd dat het van belang is dat je goed kijkt naar de mate van toerekenbaarheid. In hoeverre iemand iets aangerekend kan worden en dat het hebben van een psychische stoornis niet altijd per definitie leidt tot ontoerekeningsvatbaarheid of een verminderde toerekenbaarheid. “Ik wilde het belang meegeven van een pro Justitia (PJ)-rapportage en ook toelichten hoe je een naar een psychische stoornis kijkt en in verhouding tot delictgedrag, wat je daar wel of niet voor een doorwerking kan zorgen en hoe je dat dan weegt, ook in termen van recidive risico en interventie advies.” In haar 2e workshop vertelde ze waarom ForLight zo enthousiast is over Bokspsychotherapie als interventie. “Met boksen kom je eigenlijk meteen bij de afweer van iemand. Dus iemand gaat veel meer voelen in zijn lijf, wat gebeurt er? We huren een bokser in voor de sessies. Als psychotherapeut sta je ernaast en laat je iemand reflecteren op wat er zojuist gebeurde in de boksring.”
Seksualiteit bespreken
Na het volgen van de workshop van Jaro Beijes wisten deelnemers hoe je een gesprek over seksuele gezondheid aangaat met mensen met een (licht) verstandelijke beperking. “Zowel medewerkers als patiënten weten niet goed hoe ze het gesprek over seksualiteit moeten aan gaan en voelen zich ongemakkelijk hierbij. Volgens Beijes is dit is een gemis. “Het is belangrijk dat patiënten weten hoe ze goed kunnen omgaan met liefde, relaties en seks. Dat begint met het (durven) stellen van de vraag of de diagnose en/of delict invloed heeft op de seksualiteit van de patiënt.”
Trajectpuzzel
Kortom, de vakgenoten gingen vol inspiratie huiswaarts. Alle sprekers kregen van Transfore als dank de Trajectpuzzel cadeau. Bij de opening van de studiemiddag had Inge Korfage, directeur Zorg de Trajectpuzzel toegelicht. Transfore gaat komend jaar de Trajectpuzzel integreren in het behandelproces om het trajectdenken te ondersteunen. De Trajectpuzzel kan digitaal of als bordspel samen met de patiënt gelegd worden. Hiermee krijgen de patiënten visueel een duidelijk overzicht van hun trajecten. Wat is het einddoel voor ogen? Welke stappen zijn daarvoor nodig? Wie wordt hierbij betrokken? Hierdoor weten zij waar ze aan toe zijn en kunnen ze zelf meer regie nemen over hun behandeling.
De Studiemiddag is mede georganiseerd door de Sectie Forensische en mensen met een VB van de VGCt en de forensische sectie van het NIP.
